आज, १३ एप्रिल २०२५ रोजी जालियनवाला बाग हत्याकांडाचा १०६ वा वर्धापन दिन आहे. १९१९ मध्ये अमृतसरच्या जालियनवाला बागेत ब्रिटीश सैन्याने नि:शस्त्र लोकांवर गोळीबार केला तेव्हाचा हा काळा दिवस होता. या हत्याकांडात शेकडो लोक शहीद झाले आणि हजारो जखमी झाले. या घटनेने भारताच्या स्वातंत्र्यलढ्याला नवी प्रेरणा दिली आणि अनेक क्रांतिकारकांना प्रेरणा दिली. हिंदी चित्रपटसृष्टीने या घटनेचे वेगवेगळ्या प्रकारे चित्रण केले, ज्यामुळे प्रेक्षकांना त्या काळातील वेदना आणि त्यागाची जोड मिळाली. या चित्रपटांबद्दल जाणून घेऊया…
जालियनवाला बाग (१९७७)
‘जालियांवाला बाग’ हा एक ऐतिहासिक चित्रपट आहे, जो या हत्याकांडाची शोकांतिका थेट दाखवतो. बलराज ताह दिग्दर्शित या चित्रपटात परिक्षत साहनी यांनी क्रांतिकारी उधम सिंग यांची भूमिका साकारली होती. विनोद खन्ना, शबाना आझमी, दीप्ती नवल यांसारख्या कलाकारांनीही चित्रपटात महत्त्वाच्या भूमिका साकारल्या होत्या. या चित्रपटाची पटकथा गुलजार यांनी लिहिली. त्या काळातील राग आणि देशभक्तीची भावना चित्रपटात स्पष्टपणे दिसून येते.
गांधी (१९८२)
रिचर्ड अ‍ॅटनबरो यांचा ‘गांधी’ हा जगप्रसिद्ध बायोपिक आहे, ज्यामध्ये बेन किंग्सले यांनी महात्मा गांधींची संस्मरणीय भूमिका साकारली होती. हा चित्रपट गांधीजींच्या जीवनावर आणि स्वातंत्र्यलढ्यावर आधारित आहे, ज्यामध्ये जालियनवाला बाग हत्याकांड एका मार्मिक दृश्याद्वारे दाखवण्यात आले आहे. ब्रिगेडियर जनरल रेजिनाल्ड डायरच्या आदेशावरून नि:शस्त्र लोकांवर गोळीबार करण्याच्या क्रूरतेचे हे दृश्य चित्रण करते. या शानदार चित्रपटाने आठ ऑस्कर पुरस्कार जिंकले.
शहीद उधम सिंग (२०००)
‘शहीद उधम सिंग’ हा क्रांतिकारी उधम सिंग यांच्या जीवनावर आधारित बायोपिक आहे. यामध्ये राज बब्बर यांनी उधम सिंगची भूमिका साकारली होती. या चित्रपटात जालियनवाला बाग हत्याकांडाचे चित्रण उधम सिंग यांच्या दृष्टिकोनातून केले आहे, ज्यांनी स्वतःच्या डोळ्यांनी हा हत्याकांड पाहिला होता. या चित्रपटाचे दिग्दर्शन चित्रार्थ यांनी केले होते.
द लिजेंड ऑफ भगत सिंग (२००२)
राजकुमार संतोषी दिग्दर्शित ‘द लेजेंड ऑफ भगत सिंग’ हा एक बायोपिक चित्रपट आहे ज्यामध्ये अजय देवगणने भगत सिंगची भूमिका साकारली होती. हा चित्रपट भगतसिंगांच्या क्रांतिकारी जीवनाचे वर्णन करतो. चित्रपटात जालियनवाला बाग हत्याकांड एक महत्त्वाचा देखावा म्हणून दाखवण्यात आला आहे. या घटनेचा भगतसिंगांवर खोलवर परिणाम झाला आणि त्यांना ब्रिटिश राजवटीविरुद्ध शस्त्र उचलण्याची प्रेरणा मिळाली. चित्रपटातील जालियनवाला बागेतील दृश्य लहान आहे पण खूप प्रभावी आहे. अजय देवगणच्या दमदार अभिनयामुळे आणि चित्रपटाच्या कथेमुळे तो प्रेक्षकांमध्ये लोकप्रिय झाला. या चित्रपटाला दोन राष्ट्रीय पुरस्कारही मिळाले.
रंग दे बसंती (२००६)
राकेश ओमप्रकाश मेहरा यांचा ‘रंग दे बसंती’ हा आधुनिक आणि ऐतिहासिक कालखंडाचा मेळ घालणारा चित्रपट आहे. आमिर खान, सिद्धार्थ, शर्मन जोशी, कुणाल कपूर आणि सोहा अली खान यांच्या प्रमुख भूमिका असलेला हा चित्रपट जालियनवाला बाग हत्याकांडाचे फ्लॅशबॅक दृश्यांद्वारे चित्रण करतो. चित्रपटातील तरुण पात्रे भगतसिंग आणि त्यांच्या साथीदारांची कहाणी पुन्हा जिवंत करतात. हे दृश्य लहान आहे पण स्वातंत्र्याचे महत्त्व अधोरेखित करून खोलवर परिणाम करते.
फिल्लौरी (२०१७)
‘फिलौरी’ हा अंशई लाल दिग्दर्शित एक रोमँटिक-हॉरर चित्रपट आहे. यात अनुष्का शर्मा आणि दिलजीत दोसांझ मुख्य भूमिकेत आहेत. हा चित्रपट आधुनिक कथा सांगतो तसेच १९१९ च्या काळाचीही कहाणी सांगतो, जिथे जालियनवाला बाग हत्याकांड एक महत्त्वाचा भाग म्हणून दाखवले आहे.
सरदार उधम (२०२१)
शुजित सरकार दिग्दर्शित, ‘सरदार उधम’ हा जालियनवाला बाग हत्याकांडावर आधारित सर्वात प्रभावशाली चित्रपटांपैकी एक आहे. यामध्ये विकी कौशलने उधम सिंगची भूमिका साकारली होती ज्याने या हत्याकांडाचा बदला घेण्यासाठी २१ वर्षे योजना आखली होती. चित्रपटातील जालियनवाला बागेतील दृश्य लांब आणि हृदयद्रावक आहे, जे त्या दिवसाची क्रूरता तपशीलवार दाखवते. ‘सरदार उधम’ ने पाच राष्ट्रीय पुरस्कार जिंकले आणि ओटीटी प्लॅटफॉर्मवरही ते खूप लोकप्रिय होते.
दैनिक बोंबाबोंबचा व्हॉट्सॲप ग्रुप जॉईन करण्यासाठी या लिंकवर क्लिक करा
हेही वाचा
नवीन प्रेयसी सोबत कार्यक्रमात दिसला अमीर खान; गौरी स्प्राटसोबत मकाऊ मध्ये दाखल…
