राजश्री देशपांडे (Rajshri Deshpande) ही अशा अभिनेत्रींपैकी एक आहे जी केवळ पडद्यावरच सशक्त भूमिका साकारत नाही तर वास्तविक जीवनातही समाजासाठी काहीतरी मोठे करण्याचा प्रयत्न करते. २०२४ मध्ये आलेल्या ‘सत्यशोधक’ या चित्रपटात सावित्रीबाई फुले यांची भूमिका साकारल्याबद्दल तिला प्रशंसा आणि पुरस्कार मिळाले आहेत. या चित्रपटात तिने सावित्रीबाईंची भूमिका ज्या जोशाने साकारली आहे तीच आवड तिच्या खऱ्या आयुष्यातही दिसून येते.
सावित्रीबाईंप्रमाणेच, राजश्री महाराष्ट्रातील अनेक गावांमध्ये मुलींच्या शिक्षणासाठी काम करत आहे. तथापि, त्याचा प्रवास इतका सोपा नाही. या कामात त्याला अनेक आव्हानांचा सामना करावा लागतो. राजश्रीचे काम केवळ शिक्षणापुरते मर्यादित नाही. त्यांनी ३० गावांमध्ये पाणीपुरवठा पूर्ववत करण्यात आणि २०० शौचालयांसाठी सरकारी निधी उभारण्यात महत्त्वाची भूमिका बजावली आहे. शिवाय, तिने महिलांसाठी शाळा उघडल्या आणि अनेक कापूस वेचणाऱ्या महिलांना शिक्षिका होण्याची संधी दिली.
तिच्या या प्रयत्नांवरून ती समाजात बदल घडवून आणण्याबाबत किती गंभीर आहे हे दिसून येते. ‘सत्यशोधक’ चित्रपटात ज्योतिराव फुले यांची भूमिका साकारणारे संदीप कुलकर्णी यांनाही राजश्रीच्या सामाजिक कार्याची जाणीव होती. संदीपने तिच्याशी संपर्क साधला तेव्हा ती एका गावात स्वच्छता प्रकल्पात व्यस्त होती. ‘सत्यशोधक’ चित्रपटाचा प्रवासही सोपा नव्हता. २०१७ मध्ये घोषित झालेल्या या चित्रपटाला अनेक अडचणींचा सामना करावा लागला. उत्पादकांनी माघार घेतली आणि उत्पादन लांबणीवर पडले. अखेर हा चित्रपट ५ जानेवारी २०२४ रोजी प्रदर्शित झाला. त्यात गणेश यादव आणि रवींद्र मंकणी सारखे कलाकारही दिसले.
चित्रपटाबद्दल बोलताना राजश्री म्हणाल्या, “चित्रपटातील सर्वात प्रेरणादायी गोष्ट म्हणजे ज्योतिराव आणि सावित्रीबाई यांच्या सुधारणांबद्दल आणि त्यांच्या खोल मैत्रीबद्दल शिकणे. एका दृश्यात, सावित्रीबाईंचे वडील त्यांची मुलगी आई होऊ शकली नाही याबद्दल माफी मागतात आणि ज्योतिरावांना पुन्हा लग्न करण्यास सांगतात, परंतु ज्योतिराव म्हणतात की ही त्यांची चूक होती. त्या काळात, एखाद्या पुरूषाने आपली जबाबदारी स्वीकारणे आणि त्यासाठी आवाज उठवणे खरोखरच आश्चर्यकारक होते.”
वास्तविक जीवनात, राजश्री मराठवाड्यातील दुष्काळग्रस्त भागात आणखी एक शाळा बांधण्यासाठी निधी उभारण्यासाठी संघर्ष करत आहे. २०१८ पासून, ती तिच्या नवभंगन फाउंडेशनच्या माध्यमातून तळागाळात बदल घडवून आणण्याचा प्रयत्न करत आहे. तो असे मानतो की फक्त पडद्यावर एक मजबूत व्यक्तिरेखा साकारणे पुरेसे नाही, तर वास्तविक जीवनात काहीतरी करणे महत्त्वाचे आहे, परंतु चित्रपटसृष्टीत त्याची ही विचारसरणी नेहमीच स्वीकारली जात नाही. “मी तळागाळातील बदलांबद्दल बोलण्याचा प्रयत्न केला, पण लोक ऐकायला तयार नव्हते,” राजश्री म्हणते. “अनेकदा मला भूमिका मिळाल्या नाहीत कारण मी प्रमोशनल मुलाखती देण्यापेक्षा माझ्या शाळेबद्दल आणि गावातील कामाबद्दल बोलणे पसंत करत असे.”
२०२३ मधील ‘ट्रायल बाय फायर’ या वेब सिरीजनंतर राजश्रीने कोणताही मोठा प्रोजेक्ट साइन केलेला नाही. नेटफ्लिक्सवरील ‘ट्रायल बाय फायर’ या मालिकेतील नीलम कृष्णमूर्तीच्या भूमिकेसाठी, तिला एशियन अकादमी क्रिएटिव्ह अवॉर्ड्स २०२३ मध्ये सर्वोत्कृष्ट अभिनेत्री इन अ लीडिंग रोल पुरस्कार आणि फिल्मफेअर ओटीटी अवॉर्ड्समध्ये सर्वोत्कृष्ट अभिनेत्री इन अ सिरीज (महिला): ड्रामा पुरस्कार मिळाला. त्याच्या वेब सिरीजबद्दल बोलताना तो म्हणाला, “मला वाटलं होतं की ‘ट्रायल बाय फायर’ बऱ्याच लोकांपर्यंत पोहोचलं असेल, पण ते वास्तव नाही. माझ्या गावातील लोकांनी ते पाहिलेलं नाही. पण त्यांना ‘पुष्पा २’ बद्दल माहिती आहे.” त्यांनी सांगितले की, चित्रपट आणि शोचे मार्केटिंग देशाच्या लहान भागात पोहोचण्यासाठी विशिष्ट बजेटची आवश्यकता असते.
या अभिनेत्रीने तिच्या सामाजिक कार्याला प्राधान्य देण्यास कधीही मागेपुढे पाहिले नाही. त्याच्या सोशल मीडियावर अनेक पोस्ट आहेत, ज्यामध्ये तो त्याच्या फाउंडेशनने केलेल्या कामाची माहितीच देत नाही तर गावांच्या छोट्या-छोट्या कामगिरीचीही माहिती देतो. राजश्री देशपांडे म्हणाल्या, “पण त्या पोस्टवर येणाऱ्या प्रतिक्रिया तुम्ही पाहू शकता. मी चांगले कपडे घातलेला माझा फोटो पोस्ट करताच, मला खूप प्रतिक्रिया आणि कमेंट्स मिळतात. इतर पोस्टवर अशा प्रतिक्रिया येत नाहीत.” शब्दांची छेड काढत, अभिनेत्री पुढे म्हणाली की खरा बदल केवळ चांगल्या कथा आणि पडद्यावर चांगल्या प्रकारे लिहिलेल्या महिला पात्रांपुरता मर्यादित असू शकत नाही. “प्रत्येकजण संख्येबद्दल बोलत आहे, गुंतवणूकीपासून ते प्रकल्पांच्या संख्येपर्यंत, परंतु जमिनीवरील वास्तव आणि इतर लोकांचे जीवन सुधारण्यासाठी काय करता येईल याबद्दल कोणतीही चर्चा होत नाही,” असे ते म्हणाले.
दैनिक बोंबाबोंबचा व्हॉट्सॲप ग्रुप जॉईन करण्यासाठी या लिंकवर क्लिक करा
हेही वाचा
ऑरी दारू प्रकरणात हॉटेल मालकाचे मोठे विधान, म्हणाले- ‘माता वैष्णो देवीचे पावित्र्य राखण्यासाठी…’
तापसी पन्नू लवकरच दिसणार नव्या भूमिकेत; गांधारी चित्रपटाचे चित्रीकरण संपले
