प्रसिद्ध बॉलीवूड अभिनेता सुनील शेट्टी (Suniel Shetty) यांनी अलीकडेच सोशल मीडिया आणि काही वेबसाइट्सवर त्यांच्या छायाचित्रांचा अनधिकृत वापर केल्याबद्दल मुंबई उच्च न्यायालयात धाव घेतली. अभिनेत्याचा असा दावा आहे की त्यांची प्रतिमा आणि फोटो परवानगीशिवाय व्यावसायिक फायद्यासाठी वापरले जात आहेत, ज्यामुळे त्यांची प्रतिष्ठा खराब होते.
अनेक वेबसाइट्स आणि ऑनलाइन प्लॅटफॉर्म्सनी त्यांच्या प्रचारात्मक सामग्रीमध्ये सुनील शेट्टीचे फोटो वापरले आहेत. त्यापैकी काही रिअल इस्टेट एजन्सी आणि ऑनलाइन जुगार साइट्स आहेत, जरी अभिनेत्याचा या ब्रँड किंवा कंपन्यांशी कोणताही संबंध नाही. अभिनेत्याचे प्रतिनिधित्व करणारे वकील बिरेंद्र सराफ यांनी न्यायालयाला सांगितले की हे केवळ त्यांच्या क्लायंटच्या प्रतिमेला हानी पोहोचवत नाही तर त्यांच्या व्यक्तिमत्त्वाच्या अधिकारांचे उल्लंघन देखील करते.
या प्रकरणाची सुनावणी न्यायमूर्ती आरिफ डॉक्टर यांच्या अध्यक्षतेखालील खंडपीठासमोर झाली. दोन्ही पक्षांचे म्हणणे ऐकून घेतल्यानंतर न्यायालयाने आपला निर्णय राखून ठेवला. सुनील शेट्टी यांनी त्यांच्या याचिकेत मागणी केली की न्यायालयाने सर्व वेबसाइट्स आणि सोशल मीडिया अकाउंट्सना त्यांचे फोटो काढून टाकण्याचे आणि भविष्यात परवानगीशिवाय त्यांचा वापर रोखण्याचे आदेश द्यावेत.
त्यांच्या कुटुंबाबद्दलही खोट्या कथा पसरवल्या जातात. याचिकेत असेही म्हटले आहे की काही वेबसाइट्सनी केवळ सुनील शेट्टीच नव्हे तर त्यांच्या नातवाचेही बनावट फोटो प्रसारित केले आहेत. या प्रकारची सामग्री त्यांच्या कौटुंबिक जीवनावर आणि वैयक्तिक प्रतिमेवर परिणाम करत आहे. अभिनेत्याने म्हटले आहे की तो केवळ व्यावसायिक ब्रँडशीच संबंध ठेवतो जर ते पूर्णपणे अधिकृत आणि कायदेशीररित्या करारबद्ध असेल. त्यामुळे, त्यांच्या प्रतिमेचा बनावट वापर त्यांच्या कारकिर्दीसाठी आणि सार्वजनिक प्रतिमेसाठी हानिकारक आहे.
एखाद्या प्रसिद्ध कलाकाराला त्यांची ओळख जपण्यासाठी न्यायालयात जावे लागण्याची ही पहिलीच वेळ नाही. यापूर्वी अनेक स्टार्सनी त्यांच्या फोटो किंवा नावांच्या गैरवापरावर नाराजी व्यक्त केली आहे. ऐश्वर्या राय बच्चन, अमिताभ बच्चन, रणवीर सिंग, करीना कपूर आणि अनुष्का शर्मा यासारख्या स्टार्सनी यापूर्वी त्यांच्या नावांच्या किंवा प्रतिमांच्या गैरवापरावर आक्षेप घेतला आहे.
व्यक्तिमत्व हक्क, किंवा वैयक्तिक ओळख हक्क, हे असे अधिकार आहेत जे एखाद्या व्यक्तीची प्रतिमा, नाव, आवाज, स्वाक्षरी, कपडे, बोलण्याची शैली किंवा विशिष्ट शैली परवानगीशिवाय वापरण्यापासून संरक्षण करतात. सोप्या भाषेत सांगायचे तर, हे अधिकार एखाद्या व्यक्तीच्या ओळखीचे आणि प्रतिमेचे कायदेशीर संरक्षण सुनिश्चित करतात, कोणत्याही व्यक्ती किंवा संस्थेला त्यांच्या ओळखीचा गैरवापर किंवा व्यावसायिक हेतूंसाठी वापर करण्यापासून प्रतिबंधित करतात.
भारतीय कायदा “व्यक्तिमत्व हक्क” विशेषतः परिभाषित करत नसला तरी, न्यायालये अनेकदा गोपनीयता, बदनामी आणि प्रसिद्धी हक्कांसह एकत्रित करून त्यांचे संरक्षण करतात. भारतातील अनेक कायदे अप्रत्यक्षपणे या अधिकारांचे संरक्षण करतात:
कॉपीराइट कायदा, १९५७: हा कायदा कलाकारांना त्यांच्या कामगिरीवर विशेष आणि नैतिक अधिकार देतो, त्यांच्या कामगिरीचा अनधिकृत वापर रोखतो. ट्रेडमार्क कायदा, १९९९: या कायद्याअंतर्गत, एखादी व्यक्ती त्यांचे नाव, स्वाक्षरी, टॅगलाइन किंवा भाषण शैली ट्रेडमार्क म्हणून नोंदणी करू शकते. जर एखादा ब्रँड किंवा संस्था परवानगीशिवाय हे ट्रेडमार्क वापरण्याचा प्रयत्न करत असेल, तर प्रभावित व्यक्तीला थांबण्याचा आणि कारवाई करण्याचा कायदेशीर अधिकार आहे.
दैनिक बोंबाबोंबचा व्हॉट्सॲप ग्रुप जॉईन करण्यासाठी या लिंकवर क्लिक करा
हेही वाचा
शाहीद कपूर ते रणवीर सिंह; डिसेंबर मध्ये बॉक्स ऑफिस गाजवायला येत आहेत हे सिनेमे…
