अनेक हिंदी चित्रपटांना हिट बनवण्यात गीतकार गुलजार यांच्या गाण्यांचा मोलाचा वाटा आहे. ९० वर्षांचे होऊनही ते तरुणांच्या मनातील भावना इतक्या उत्कटतेने कसे व्यक्त करू शकतात, याचे अनेकवेळा श्रोत्यांना आश्चर्य वाटते. सर्व पिढ्यांतील लोकांना आवडणारी गाणी आपण कशी तयार करू शकतो याचे रहस्य त्याने नुकतेच उघड केले आहे.
दिल्लीत नुकत्याच दिलेल्या एका मुलाखतीत गुलजार म्हणतात, ‘मला वाटते की मी मोठा झालो नाही, मी अजून लहान आहे. मी माझे बालपण गमावले नाही. मी अजूनही खेळतो, लिहितो आणि तरुणांचे आणि मुलांचे विचार समजून घेतो. मीही पूर्वी असेच करायचो. वेगवेगळ्या वयोगटातील लोकांशी संपर्क साधण्याच्या त्यांच्या सवयीबद्दल विचारले असता, गुलजार यांनी रवींद्रनाथ टागोरांचा उल्लेख केला.
ते म्हणतात, ‘एकदा टागोरांना कोणीतरी विचारले की आता तुमचे केस पांढरे झाले आहेत, तुम्हाला प्रलोकची चिंता आहे का? त्यावर त्यांचे उत्तर होते की, तुम्हाला फक्त माझे केसच का दिसतात, मी सर्व वयोगटातील कवी आहे. गुलजार हे पाहून खूपच प्रभावित झाले आहेत. ते पुढे म्हणतात, ‘तुम्ही मुलांसोबत असाल किंवा वेगवेगळ्या वयोगटातील लोक, तुम्ही त्या सर्वांशी वेगवेगळ्या प्रकारे बोलता. मग ते तुमचे आजोबा, आई, भाऊ किंवा बहीण असो. आपण हे लक्षात ठेवले पाहिजे की आपण एकाच जीवनात भिन्न जीवन जगता. म्हणूनच मी वेगवेगळ्या वयोगटातील लोकांसाठी गाणी लिहितो.
त्याच मुलाखतीत गुलजार पुढे स्पष्ट करतात की गाणे हे चित्रपटाचा एक भाग वाटले पाहिजे अन्यथा त्याचे महत्त्व नाही. तो चित्रपटात विसंगत दिसणार होता. गुलजार हेही सांगतात की ते गाणे लिहितात तेव्हा त्यांच्यासमोर कथा आणि परिस्थिती असते. गाणे परिस्थितीला बसत नसेल तर चित्रपटात गाणे चुकीचे दिसेल.
गुलजार यांनी रेखा, नसीरुद्दीन शाह आणि अनुराधा पटेल अभिनीत १९८७ मध्ये आलेल्या ‘इजाजत’ चित्रपटासाठी ‘मेरा कुछ सामान’ हे गाणे कसे तयार केले ते सांगितले. गुलजार म्हणतात, ‘हे एक लांब गाणे आहे आणि जेव्हा मी आरडी बर्मन यांना याबद्दल सांगितले तेव्हा ते म्हणाले की हा एक चांगला सीन आहे. मी त्याला सांगितले की ते गाणे आहे आणि त्याने माझ्याकडे पाहिले आणि नंतर ते बाजूला फेकले.
तो म्हणाला हा सीन आहे, गाणे नाही. ते म्हणाले की एक दिवस तू वर्तमानपत्र आणशील आणि मला त्यासाठी एक धून लिहायला सांगशील. आशाजी तिथे बसल्या होत्या. मी पंचमला सांगितले की हा सीन नाही. मग त्याने आशाजींना काहीतरी गुणगुणताना ऐकले, त्याने तिला त्याबद्दल विचारले. मग त्याने त्या गाण्याचा थोडासा भाग गायला, एक वाक्य, नंतर दुसरे आणि अशा प्रकारे त्याने संपूर्ण गाणी तयार केली.’
त्यांनी लिहिलेल्या गाण्यांचे यश हे संगीतकारांमुळेच असल्याचेही गुलजार म्हणाले. तो म्हणतो, ‘जर हे गाणे लोकांपर्यंत पोहोचले आणि मी काय सांगण्याचा प्रयत्न करत आहे ते त्यांना जाणवले, मग ते वेदना असो किंवा आणखी काही, तर ते माझे यश आहे. ‘तेरे बिना जिंदगी’ (‘आंधी’ चित्रपटातील) गाण्याप्रमाणेच मी काय सांगण्याचा प्रयत्न करत आहे, हे जर तुम्हाला कळले तर हे माझे यश आहे.
दैनिक बोंबाबोंबचा व्हॉट्सॲप ग्रुप जॉईन करण्यासाठी या लिंकवर क्लिक करा
हेही वाचा
जावेद अख्तर यांचा ॲनिमल वर पुन्हा निशाणा; असे सिनेमे यशस्वी झाले कि त्रास होतो…
