हिंदी चित्रपटसृष्टीतील सर्वात प्रतिष्ठित प्रोडक्शन हाऊस यशराज फिल्म्सची ५० वर्षे साजरी करण्यासाठी मुंबई अजूनही प्रतीक्षेत आहे. १९७३ मध्ये ‘दाग’ हा पहिला चित्रपट प्रदर्शित झाला, तर शेवटचा डिसेंबर २०१९ मध्ये ‘मर्दानी २’ प्रदर्शित झाला. यशराज फिल्म्सने एकूण ७६ चित्रपट बनवले आहेत आणि आठ नवीन चित्रपट निर्माणाधीन आहेत. या ८१ चित्रपटांमध्ये, जर आपण स्त्री पात्राच्या नावाने बनवलेल्या चित्रपटांबद्दल बोललो, तर ‘नूरी’ आणि ‘चांदनी’ असे दोनच चित्रपट आहेत.
यशराज फिल्म्सच्या बॅनरखाली आणखी दोन महिलाभिमुख चित्रपट ‘मर्दानी’ आणि ‘मर्दानी २’ देखील बनवण्यात आले आहेत. याच संदर्भात आजच्या या लेखात अशा चित्रपटाबद्दल बोलणार आहोत, ज्यांनी यशराज फिल्म्सला बुडण्यापासून वाचवलेले आहे. यशराज फिल्म्सचा हा एकमेव चित्रपट आहे, जो उधार घेतलेल्या पैशांनी बनला होता. या चित्रपटाचे निर्माते यश चोप्रा, तर सहाय्यक निर्माते टी सुब्बीरामी रेड्डी हे होते. दिग्गज अभिनेते अमिताभ बच्चन, शत्रुघ्न सिन्हा, शशी कपूर, राखी, परवीन बाबी, नीतू सिंग आणि संजीव कुमार स्टारर ‘काला पत्थर’ नंतर यशराज फिल्म्सचे सहा बॅक टू बॅक चित्रपट ‘नखुदा’ (१९८१), ‘सिलसिला’ (१९८१), ‘ सवाल’ (१९८२), ‘मशाल’ (१९८४), ‘फासले’ (१९८५) आणि ‘विजय’ (१९८८) हे चित्रपट फ्लॉप ठरले. यापैकी ‘सिलसिला’, ‘फासले’ आणि ‘विजय’ या चित्रपटातून दिग्दर्शक म्हणून यश चोप्रा यांची प्रतिष्ठा दुखावली, पण जेव्हा १९८९ मध्ये सप्टेंबर महिन्यात ‘चांदनी’ चित्रपट प्रदर्शित झाला, तेव्हा त्याने सर्व गणिते बरोबरीत केली.
यश चोप्रा आणि ‘चांदनी’
‘राणी मेरा नाम’, ‘जूली’ आणि ‘सोलवा सावन’ सारख्या तुरळक चित्रपटांमध्ये अभिनेत्री श्रीदेवी यांनी काम केले. त्यानंतर श्रीदेवी यांनी १९८३ मध्ये जितेंद्र यांच्यासोबत ‘हिम्मतवाला’ हा चित्रपट केला होता. या चित्रपटाने जबरदस्त धुमाकूळ घातला होता. इतकी मादक आणि इतकी मोहक अभिनेत्री हिंदी चित्रपटसृष्टीत यापूर्वी कधीच दिसली नव्हती. यानंतर श्रीदेवी यांनी हिट चित्रपटांची लाईनच लावली. ‘आखिरी रास्ता’, ‘नगीना’, ‘जांबाज’ आणि ‘कर्मा’ या चित्रपटांनी त्यांना अवघ्या तीन वर्षात बॉलिवूडमध्ये अव्वल स्थान मिळाले. त्यानंतर ‘मिस्टर इंडिया’, ‘निगाहे’ हे त्याच्या कारकिर्दीचे पुढील चित्रपट होते. त्यांच्या अभिनय कारकिर्दीला वळण ‘चांदनी’ या चित्रपटामुळे मिळाले.
श्रीदेवींसमोर जेव्हा जेव्हा ‘चांदनी’ चा उल्लेख होतो, तेव्हा तिचे डोळे सर्वांना आठवतात. त्यांना सुरुवातीपासूनच यश चोप्राबद्दल खूप आदर होता. यश चोप्रा यांना हवे असते, तर ते श्रीदेवी यांना ‘चांदनी’ चित्रपटासाठी मुंबईतील त्यांच्या कार्यालयात बोलवू शकले असते, पण हा त्यांचा मोठेपणा होता की, ते स्वतः श्रीदेवींना हा चित्रपट ऑफर करण्यासाठी चेन्नईला गेले. श्रीदेवी हे कधीच विसरल्या नाहीत. ‘चांदनी’ चित्रपटातील श्रीदेवींचा संपूर्ण लूक ऑस्कर विजेता वेशभूषा डिझायनर भानू अथैयाने तयार केला होता. जरी त्यांनी चित्रपटाच्या मध्यभागी यश चोप्रांसोबत झालेल्या मतभेदामुळे काम सोडले. तरीही, त्या बऱ्याचदा ‘चांदनी’ चित्रपटाच्या पोशाखांचा उल्लेख करत असे.
विशेषतः त्या दिवशी त्यांनी संपूर्ण दिवस चित्रपटाचा पोशाख पाहण्यासाठी ठेवला होता. त्या दिवशी त्यांनी ५० पेक्षा जास्त पोशाख घालून पाहिले. प्रत्येक पोशाखात यश चोप्रा यांनी स्वतः तिथे बसून श्रीदेवी यांचे फोटो काढून घेतले. चित्रपटातील प्रत्येक सीनसाठी कोणता पोशाख घालायचा हे काही महिने अगोदरच ठरवले. यश चोप्रा यांनी आपल्या सर्व नायिकांना शिफॉन साड्या घातल्या, पांढरा सलवार कुर्ता घातले, पण ज्या अभिनेत्रीचा लूक देशभरात प्रसिद्ध झाला, तो चांदनीचा लूक होता.
शूटिंग दरम्यान कथा बदलली
‘चांदनी’ चित्रपटाची कथा कामना चंद्रा यांनी लिहिली होती. स्त्री-पुरुष संबंधावर लिहिलेली ‘प्रेम रोग’ ही त्यांची कथा १९८२ साली सुपरहिट झाली होती. या दरम्यान, कामनाने ‘त्रिष्णा’ या नावाने दूरचित्रवाणी मालिकाही लिहिली. जेव्हा यश चोप्रा यांनी ‘चांदनी’ची कथा ऐकली, तेव्हा त्यांना लगेच वाटले की, या कथेमध्ये योग्यता आहे आणि ही कथा हिंदी चित्रपटात प्रणय, प्रेम आणि संगीत परत आणू शकते. चित्रपटाची कथा ही समाजातील श्रीमंत वर्गाची कथा आहे. अशा कथा सर्वसामान्यांना खूप आवडत असतात.
जग हे आर्थिक उदारीकरणाच्या दिशेने वाटचाल करत होते. परंतु पैसा अजूनही उच्च वर्ग आणि उच्च मध्यमवर्गाकडे येत होता. मध्यमवर्गीय आणि कमी उत्पन्न गटासाठी जीवन अजूनही कठीण होते. श्रीमंती तो फक्त चित्रपटांमध्येच पाहू शकत होता आणि अशा श्रीमंत लोकांच्या नसा दाबून टाकणाऱ्या कथांमध्ये त्यांना एक वेगळाच आनंद मिळाला. यश चोप्रा यांनी हिंदी प्रेक्षकांमध्ये ही शिर चांगली पकडली होती. ते आधीच्या चित्रपटांमध्ये कुठे चुका करत होते, हे त्यांना समजू लागले. यावेळी त्यांना हीच चूक पुन्हा करायची नव्हती.
चित्रपटाच्या मूळ कथेमध्ये एक दृश्य आहे. जिथे विनोद खन्ना श्रीदेवीला आगीतून वाचवतात. यश चोप्रा यांनीही हा सीन शूट केला, पण जेव्हा ते एडिट करायला बसले, तेव्हा त्यांचे मन बदलले. त्यांनी श्रीदेवी यांना फोन करून सांगितले की, ते कथा बदलत आहे. ऋषी कपूरवर त्यांचा आधीच विश्वास होता. विनोद खन्ना यांनीही आक्षेप घेतला नाही. चित्रपट वितरकांना निश्चितपणे विनोद खन्ना यांचे चित्रपटातून काढले जाणारे ऍक्शन सीन आवडले नाही. म्हणून यश चोप्रा यांनी त्यांना चित्रपटात सूट देऊन त्यांना आकर्षित केले. यानंतर यश चोप्रा यांनी कामना चंद्राने लिहिलेली कथा मुख्यतः बदलली. कामनाच्या कथेमध्ये रोहितचे पात्र चांदणीशी लग्न केल्यावर आणि एका मुलाचे वडील झाल्यानंतर अपंग आहे. चित्रपटाच्या क्लायमॅक्समध्ये दोघांचा मुलगा चांदनीच्या दुसऱ्या लग्नासाठी पुष्पगुच्छ घेऊन जातो. मात्र, यश चोप्रा यांनी साखरपुड्यानंतरच रोहित आणि चांदनीची प्रेमकथा मोडली. बॉम्बेमध्ये ललित आणि चांदनी यांच्यात प्रेम तर दाखवले, पण रोहित आणि चांदनी क्लायमॅक्समध्ये पुन्हा एकत्र आले.
१० फ्लॉप झाल्यानंतर ऋषी कपूर यांचा ‘चांदनी’
यश चोप्रा चित्रपटाच्या चित्रीकरणासाठी दिल्लीला पोहोचले, तेव्हा ‘चांदनी’ चित्रपटाची कथा बदलली. इथे, जेव्हा यश चोप्रा यांनी ऋषी कपूर यांना सांगितले की, ते चित्रपटाच्या कथेत सुधारणा करत आहेत, तेव्हा ऋषी कपूर म्हणाले की, “एकदा तुम्ही सर्व नवीन दृश्ये सांगा, बाकी तुम्हाला योग्य वाटेल तसे करा.” यश चोप्रांसोबत ‘कभी कभी’ चित्रपटात काम केलेल्या ऋषी कपूर यांचा यश चोप्रा यांच्या कौशल्यावर विश्वास होता. या दोन-नायक चित्रपटाला ऋषी यांनी तेव्हा साइन केले होते, जेव्हा त्याचा सोलो अभिनेता म्हणून बॉक्स ऑफिस जोरात होता. १९८२ मध्ये ‘प्रेम रोग’च्या यशापूर्वी त्यांनी १९७९ मध्ये ‘सरगम’ आणि १९८० मध्ये ‘कर्ज’मध्ये जबरदस्त भूमिका साकारली. ‘प्रेम रोग’ नंतरही, ऋषी कपूर यांनी ‘कुली’, ‘तवईफ’ आणि ‘सागर’ सारख्या चित्रपटांनी प्रेक्षकांना वेड लावलं होतं. ऋषी कपूर यांनी ‘एक चादर मैली सी’, ‘नगीना’ आणि ‘खुदगर्ज’मध्ये पैसा आणि प्रसिद्धी मिळवली. मात्र, ‘खुदगर्ज’ नंतर आणि ‘चांदनी’च्या अगदी आधी, त्यांनी १० फ्लॉप चित्रपटही दिले.
‘चांदनी’ने निर्माता दिग्दर्शक म्हणून फक्त यश चोप्राची कारकीर्दच वाचवली नाही, तर ऋषी कपूर यांनाही हिंदी चित्रपटसृष्टीत नवे जीवन दिले. यामुळे त्यांची कारकीर्द किमान १० वर्षे आणखी पुढे चालत राहिली. विनोद खन्नासाठी सुद्धा ‘चांदनी’ ही संजीवनी बुटीपेक्षा कमी नव्हती. ओशोच्या आश्रमातून परतल्यानंतर, त्यांचे काही सरासरी आणि काही चांगले चित्रपट १९८७ आणि १९८८ मध्ये प्रदर्शित झाले, पण त्यांना त्यांच्या कारकिर्दीच्या दुसऱ्या डावात ‘चांदनी’ हा पहिला सुपरहिट चित्रपटही मिळाला.
पराठेसाठी श्रीदेवीची विनंती
जेव्हा मी ‘चांदनी’ चित्रपटाची कथा सांगत होतो, तेव्हा यश चोप्रा आणि श्रीदेवी यांच्या नात्याची चर्चाही समोर आली. यश चोप्रा यांच्या मृत्यूपूर्वी, बाजारात श्रीदेवीने यश चोप्राचा चित्रपट नाकारल्याची बातमी पसरली होती. श्रीदेवी यांनी स्वतः यावर चर्चा केली होती आणि कबूल केले की, यश चोप्रा यांना त्यांच्यासोबत ‘चांदनी’ आणि ‘लम्हे’ नंतर आणखी एक महिलाभिमुख चित्रपट करायचा होता, पण त्यांच्या दोन्ही मुली त्यावेळी लहान होत्या आणि तिला तोपर्यंत चित्रपटांमध्ये पुनरागमन करायचे नव्हते. या चित्रपटाला नकार देऊन तिचे नुकसान अधिक झाले. श्रीदेवी यांनी नेहमी यश चोप्रा यांना त्यांच्या वडिलांचा दर्जा दिला. ‘चांदनी’ चित्रपटाच्या शूटिंग दरम्यान, श्रीदेवी यांच्या विनंतीवर यश चोप्रा यांनी स्वित्झर्लंडमध्ये त्यांना पराठे खाऊ घातले.
संगीतकार शिव-हरीचा पहिला हिट चित्रपट
‘सिलसिला’ चित्रपटात यश चोप्रा यांनी संतूर आणि बासरीचे दोन प्रसिद्ध वादकांना संगीतकार म्हणून लाँच केले. ‘सिलसिला’ चित्रपटाची गाणी हिट ठरली. दोघांना सर्वोत्कृष्ट संगीत दिग्दर्शकाचा फिल्मफेअर पुरस्कारही मिळाला, पण चित्रपट चालला नाही. यानंतर या दोघांनी यश चोप्रा यांच्या ‘फासले’ आणि ‘विजय’ या चित्रपटांना संगीतही दिले. दोन्ही चित्रपट बॉक्स ऑफिसवर चांगले चालले, पण ‘चांदनी’ चित्रपटानेही या संगीतकार जोडीचे भाग्य उजळवले. यश चोप्रा यांनी चित्रपटात दोघांनी संगीतबद्ध केलेली १० गाणी ठेवली. चित्रपटाचे संगीत अतुलनीय हिट ठरले आहे. चित्रपटाच्या कॅसेट आणि एलपी रेकॉर्डसह संगीत कंपनीने सुमारे एक कोटी युनिट विकले. चित्रपटाच्या संगीताने प्रदर्शनापूर्वी चार प्लॅटिनम डिस्क मिळवल्या होत्या. त्याच वर्षी प्रदर्शित झालेल्या ‘मैंने प्यार किया’ चित्रपटातील संगीतकार राम लक्ष्मण यांचे संगीत देखील सुपरहिट झाले होते. लता मंगेशकर यांनी चित्रपटात दोन एकेरी आणि दोन युगलगीते गायली आहेत.
चलते चलते…
चित्रपटाच्या यशाचा आनंद साजरा करण्यासाठी चित्रपटातील सर्व अभिनेते आणि तंत्रज्ञ मुंबईत जमले होते. त्यावेळी यश चोप्रा म्हणाले की, लता मंगेशकर गाणी गात आहेत अशा युगात राहण्यासाठी आम्ही भाग्यवान आहोत. वयाच्या ६० व्या वर्षी, त्यांच्या आवाजात १६ वर्षांच्या किशोरवयीन मुलीचा आवाज आहे. या चित्रपट महोत्सवात, लता मंगेशकरांनी दिलीप कुमार यांच्याकडून ट्रॉफी घेण्यापूर्वी स्टेजवर पाय स्पर्श केला. चित्रपटाच्या संगीताचा एक विशेष किस्सा देखील श्रीदेवींशी संबंधित आहे. यश चोप्रा यांनी या चित्रपटातील एका गाण्यासाठी श्रीदेवी यांना ही तयार केले होते. आपल्यासोबत असे होणार नाही, असे श्रीदेवींना वाटत राहिले. जेव्हा गाण्याचा पहिला कट रेकॉर्ड केला गेला, तेव्हा यश चोप्रा यांनाही वाटले की, ते असू द्या, पण नंतर श्रीदेवी उत्साहित झाल्या की आता सोडू नका, आता ती स्वीकारेल.
‘चांदनी’ चित्रपटात श्रीदेवींनी गायलेले हे गाणे तुम्ही ऐकू शकता.
दैनिक बोंबाबोंचे टेलिग्राम चॅनेल जॉइन करण्यासाठी येथे क्लिक करा…
हेही नक्की वाचा-
-‘एकेकाळी टॅक्सीमध्ये बसणे अभिमानाची गोष्ट होती’, अनिल कपूर यांनी ‘त्या’ दिवसांची काढली आठवण
-तब्बल ३० वर्षानंतर अजय देवगणने रिक्रिएट केला त्याचा ‘सिग्नेचर स्टंट’; ट्रकवर केली जबरदस्त ऍक्शन
